W 35. rocznicę powstania książki „Wyspa Hobsona”, zaprosiliśmy na wyjątkowe spotkanie. „Wyspa i eksperyment. Między gatunkami i dziedzinami – laboratoria artystyczne Themersonów” to tytuł konferencji, która odbyła się w piątek, 20 października, w Płockim Ośrodku Kultury i Sztuki im. Themersonów.

Podczas spotkania rozmawialiśmy o książce i słuchaliśmy osób, które wiedzą o niej najwięcej. Ich teksty, przygotowane specjalnie na tę edycję festiwalu, publikujemy na stronie CZYTELNI.

Oto fragmenty:

Miał to być mój przekładowy debiut, a odważyłam się nań tylko dlatego, że – jak mi się zdawało – po latach studiowania dwujęzycznej prozy pisarza, po odbyciu z nim wielu rozmów i wymianie wielu listów wiedziałam, jak on sam napisałby tę książkę po polsku. Dziś widzę, że mniemanie to było dość zuchwałe…

Pełny tekst pod linkiem:

Ewa Kraskowska
Termitiera jak wyspa, wyspa jak termitiera

Ewa Kraskowska – literaturoznawczyni, autorka pierwszego w Polsce doktoratu poświęconego twórczości Stefana Themersona (Twórczość Stefana Themersona – dwujęzyczność a literatura, Wrocław 1989), od początku lat 80. ubiegłego wieku po dziś dzień zajmuje się tym tematem, wciąż znajdując w nim nowe wątki i inspiracje. W latach 1980-1987 korespondowała z pisarzem i prowadziła z nim rozmowy w londyńskim domu Themersonów. Pozostałe obszary jej badań naukowych to pisarstwo kobiet oraz studia nad przekładem literackim. Przetłumaczyła na język polski ostatnią powieść Themersona Hobson’s Island. W roku 2018 opublikowała książkę „Tyłem ale naprzód”. Studia i szkice o Themersonach (Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań).

---

Bo Themerson dziś – trzydzieści pięć lat po śmierci – wydaje się coraz lepiej wyspany. Jego noty w encyklopediach są coraz dłuższe, a noty wystawiane mu przez sędziów od klasyki XX wieku – coraz wyższe. Liczba książkowych wydań, teatralnych premier, artystycznych nawiązań, ba, edycji płockiego festiwalu – znamionują artystę wyspanego naprawdę porządnie. Ale czy Wyspa Themersona – a zważywszy na to, z kim sobie Stefan życie i sztukę ścielił: Wyspa Themersonów – to może być wyspa wyspanych?…

Pełny tekst pod linkiem:

Maciej Woźniak
On i ten drugi z Płocka, czyli nadwiślański rezonans Themersona

Maciej Woźniak – poeta i eseista, bibliotekarz i redaktor, sprawca wydarzeń poetyckich i wystaw o pisarzach. Autor książek z wierszami i artykułów o sztukach wszelakich (literaturze, muzyce, kinie, teatrze). Mieszka w Płocku i okolicach.

---

Unicestwienie Wyspy można odczytać jako klęskę Themersonowskiej etyki dobrych manier i klęskę Przyzwoitości, jednak Sean D’Earth krążąc nad Wyspą zastanawia się nad wartością: „Łagodnego uśmiechu, który nic nie kosztuje, gdy się go daje, a znaczy tak wiele, gdy się go otrzymuje”…

Pełny tekst pod linkiem:

Anna Suwalska-Kołecka
„Wyspa Hobsona” Stefana Themersona, czyli od utopii do katastrofy

Anna Suwalska-Kołecka – adiunktka na Wydziale Nauk Humanistycznych i Informatyki Akademii Mazowieckiej w Płocku. Literaturoznawczyni, w kręgu jej zainteresowań badawczych leży współczesny dramat i teatr brytyjski, sztuka transgresyjna i awangarda, zagadnienia adaptacji i recepcji. Jest autorką publikacji m.in. o G.B. Shaw, T. Stoppardzie, S. Becketcie, H. Pinterze, E. Albee, C. Churchill oraz Themersonach, które ukazały się w kraju i za granicą.

---

W zasadzie wszystkie powieści Themersona obfitują w leksykalne odniesienia do dyskursu filozoficznego. Obok nie zawsze prawdopodobnych pomysłów fabularnych pojawiają się w nich terminy takie jak: substancja, imperatyw kategoryczny, poznanie, empiryzm, pozytywizm, solipsyzm, relatywizm, logika i inne…

Pełny tekst pod linkiem:

Żaneta Nalewajk
Wyspa i eksperyment. W Themersonowskim laboratorium sztuk i dyskursów

Żaneta Nalewajk – dr hab., historyk literatury, komparatystka. Współzałożycielka i redaktor naczelna (od 2005 roku) kwartalnika „Tekstualia”. Pracuje w Zakładzie Komparatystyki na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka monografii W stronę perspektywizmu. Problematyka cielesności w prozie Brunona Schulza i Witolda Gombrowicza (Gdańsk 2010) oraz Leśmian międzynarodowy – relacje kontekstowe. Studia komparatystyczne (Kraków 2015)/ / Leśmian Internationally: Contextual Relations. A Comparative Study, trans. Klara Naszkowska i Alan Lockwood(Berlin 2020), redaktorka tomów zbiorowych z zakresu literaturoznawstwa oraz książek literackich. Jest członkinią Polskiego PEN Clubu.